توازن وحشت هسته ای

 

امنیت مهمترین دغدغه سیاسی بشر در تمام طول تاریخ بوده است. دغدغه ای که فرهنگ، اقتصاد و اجتماعیات ملت ها بر شالوده آن تعیین و تنظیم گشته است. حفظ جان و مال افراد ساکن در یک منطقه و مهمتر از آن حفظ تمامیت ارضی، استقلال و یکپارچگی سیاسی- اجتماعی همیشه به عنوان اولین مسئله حیات اجتماعی جوامع مطرح بوده است. نحوه برخورد با دشمنان، چگونگی دفاع از منافع ملی، رایزنی های سیاسی دیپلماتیک، تنظیم روابط با سایر ملل، تشکیل اتحاد های مختلف نظامی  همه و همه در راستای تامین این نیاز فطری بشر یعنی امنیت خلاصه می شود.

واژه امنیت در برابر ترس تعریف می شود. یعنی مقدار ایمنی ای که یک شخص یا جامعه در برابر یک ترس خارجی حس می کند.

کشور ما در یکی از امنیتی ترین مناطق جهان (خاورمیانه) قرار دارد. این ناحیه در تمامی طول تاریخ بشر محل منازعات سیاسی نظامی و ایدئولوژیک بوده است. و به تعبیر روشنتر آن را گهواره تمدن بشر امروزی می دانند. این نکته به حدی حائز اهمیت است که هیچ قدرتی بدون تسلط بر این ناحیه نمی تواند جهان را در مشت خویش بگیرد.

وجود جمهوری اسلامی ایران که نظامی سلطه ستیز با سبقه ای دینی و کاریزماست، تمام معادلات غرب را برای سلطه بر جهان بر هم زده است. این نظام تقریبا تنها حکومت مستقل کنونی جهان است که وابستگی سیاسی آن به دیگران به حداقل رسیده است و استقلال خویش را بدون نیاز به هیچ قدرت خارجی تامین نموده است. و همین نکته هر چند بزرگترین قدرت ما در امر سیاست خارجی نمودارکرده است، اما قابلیت تبدیل شدن به بزرگترین ضعف را نیز دارد. در جهان امروز مستقل زیستن و مستقل از قدرتهای دیگر بقا داشتن فقط یک اتوپیا است.

برای برسی مسائل امنیتی کشور باید به جهان دیدی واقعگرایانه (رئالیسم) داشت. جهان امروز جهان قدرتهای برتر و درنده تر است. جهانی مملو از ظلم، تباهی، فساد و خونریزی. در چنین دنیایی اگر قوی نباشی قاعدتا باید بردگی اقویا را بنمایی و اگر ابزار دفاع از خویش را مهیا نکنی چیزی نخواهد گذشت که خاک و سرزمینت توسط دشمنان تجزیه خواهد شد و هر قسمتی از آن به کشور دیگری ملحق خواهد گشت. جهان امروز جهانی است که قانون فرا جنگلی بر آن حاکم است.  

امروزه برای کشور هیچ امری مهمتر از تامین امنیت کشور در برابر دشمنانی که 360 درجه ما را محاصره کرده اند وجود ندارد. امروزه تمام قائله های جهان برای تسخیر آخرین لانه دین و اسلام یعنی ایران ماست. از قائله سوریه گرفته تا انتخاب رئیس جمهور آمریکا و سیاست های اتحادیه اروپا همه و همه مهره ای به نام ایران را در تبین سیاست های خویش دخالت می دهند.

یکی از راهایی که امنیت یک منطقه را می تواند تامین کند، مقوله ای به نام «توازن قوا» است. این مفهوم به این معنی است که بین دو دشمن اگر تفاوت فاحشی در توانایی های سیاسی-نظامی وجود داشته باشد، قطعا کشور قوی تر خطری برای ضعیفتر محسوب خواهد شد. پس یک کشور باید توان خویش را در حد توان دشمنانش برساند. به این مفهوم «توازن قوا» گفته می شود.

در ادبیات بین الملل توازن قوا نوعی «بازدارندگی» محسوب می گردد. بازدارندگی به این مفهوم است که یک کشور قدرت نظامی-سیاسی خویش را به حدی ارتقا دهد که کشور دیگر با علم بر آن جرأت حمله به کشور اول را به خود راه ندهد. به عبارت ساده تر اینکه دشمن بداند در صورت حمله، هزینه بسیار هنگفتی را باید متحمل گردد و این هزینه به حدی باید بالا باشد که ضرر حمله از نفع آن بیشتر گردد.

امروزه توجیه داشتن بمب اتم نظریه «بازدارندگی» است. کشورهای دارنده این سلاح غیر انسانی وجود این سلاح را عامل بازدارنده برای دشمنانشان به حساب می آورند به همین دلیل در ارتقا و حفظ آنها تلاش بسیار می کنند. از طرف دیگر کشوری که این سلاح را در اختیار داشته باشد می تواند با تهدید کشوری که از این سلاح بر خوردار نیست بسیاری از معادلات جهانی را به نفع خویش به پایان برد.

نکته مهمی که در این مقاله می خواهیم به آن پردازیم این است که عامل «بازدارندگی» ما در مقابل دشمنانمان چیست؟ دشمنان ما همه مسلح به سلاح هسته ای هستند و اگر ما در توازن با آنها به این سلاح مسلح نباشیم قاعدتا در موضع ضعف ابزاری قرار گرفته ایم.

نتیجه این سوال به سطح برخورد در جنگ احتمالی آینده بستگی دارد. آیا دشمن در مقابل ما از سلاح هسته ای استفاده خواهد کرد یا خیر؟ در صورت استفاده سلاح هسته ای دشمن ما در توازن با آن سلاح چه سلاحی را دارا هستیم؟

اگر پاسخ سوال منفی باشد باید گفت وجود موشک هایی که می تواند امنیت پایگاه های نظامی آمریکا را در منطقه به خطر بیندازد همچنین دسترسی ما به اسرائیل در بعد زمینی و و در بعد دریایی وجود قایق های تندروی سپاه پاسداران در خلیج فارس، مهمترین سلاح های بازدارنده ما می باشند که تا اکنون بازدارندگی خویش را به اثبات رسانده است.

اما اگر جواب مثبت باشد، آنوقت چاره چیز دیگری است. آنچه مبرهن است این امر است که استفاده از سلاح هسته ای از نظر ایدئولوژیک برای ما حرام دینی است، امّا اگردشمن علیه ما از آن استفاده کرد باز هم استفاده از این سلاح همان حکم سابق را دارد؟ به دشمن بگوییم ما را با خاک یکسان کن، ما انسانهای با اخلاقی هستیم ومقابله به مثل نمی کنیم؟

نگارنده با توجه به رشته پژوهشی اش(امنیت بین الملل) احتمال استفاده سلاح هسته ای علیه کشور را بعید نمی داند. قطعا اگر کارد به استخوان امپریالیسم برسد به نحوی که موضوع بودن یا نبودن تمدنش در میان باشد حتما از این سلاح علیه ما استفاده خواهد کرد. حال مسئله این است در آن شرایط چه باید کرد؟

گاه ما در ابزار نمی توانیم به توازن دشمن برسیم. پس تنها راه این است که به «توازن وحشت» روی آوریم. یعنی به همان مقدار که دشمن ما را با ابزار و قدرتش به وحشت می اندازد، ما نیز بتوانیم دشمن را به وحشت بیندازیم تا از این طریق او را از حمله به کشور منصرف کنیم.

بهترین راه توازن وحشت در شرایط کنونی نظریه « آمادگی» است. یعنی به سطحی برسیم که آماده تولید سلاح هسته ای باشیم و در صورتی که اراده کنیم برای ساخت آن مشکلی نداشته باشیم.  آمادگی به این مفهوم، که ما قصد تولید این سلاح را در صورت عدم تهدید نداریم، و اخلاقا استفاده آن را حرام می دانیم، امّا اگر به شرایطی برسیم که علیه ما از این سلاح استفاده شد، بتوانیم در حداقل زمان ممکن به این سلاح دست یابیم.

نظریه آمادگی، هم اکنون در کشورهایی مثل آلمان و ژاپن جزء دکترین نظامی محسوب می گردد. یعنی این دو کشورآماده اند در صورت نیاز دست به تولید این سلاح بزنند.

در صورتی که ما به سطح آمادگی برسیم و دشمن از این قدرت مطلع باشد، آنوقت این آمادگی خود نوعی «بازدارندگی» ایجاد خواهد کرد و قادر خواهیم بود در مقابل «توازن قدرت» توازن وحشت را به او تحمیل کنیم.

سوال پیش رو این است که با این وضعیت نظارت بر روند هسته ای و غنی سازی آیا می توانیم در زمان مورد نظر به سطح آمادگی برسیم؟ بی شک در صورتی که جواب منفی باشد ما باید به فکر ساخت سلاح هایی از نوع دیگر باشیم؛ سلاح هایی که بتواند «توازن وحشت» را سبب شود.